بسم الله الرحمن الرحیم
گذشته از اخبار و روایات فراوانی که رسول مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله وسلم) و حضرات ائمه معصومین (علیهم السلام) پیرامون حضرت حجت بن الحسن (عجل الله فرجه الشریف) بیان فرموده اند ، تعدادی از آیات کریمۀ قرآن هم با تاویل و تفسیر اهل بیت (علیهم السلام) بر مسئلۀ مهدویت عجل الله فرجه دلالت دارد و برای بشریت آینده ای درخشان و سرشار از سعادت و خوشبختی را پیش بینی می نماید و قاطعانه براین مسئله تاکید دارد که اگر چه اکنون جامعۀ بشری بر محور استکبار و استضعاف و خودخواهی قدرتمندان و ثروتمندان زورگو قرار گرفته اما دوام نخواهد داشت و اساس و پایۀ آن متزلزل است و فرو خواهد خواهد ریخت و زمام امور به دست کسی خواهد افتاد که دست قدرتهای زورگو و مستکبران خودخواه را از سر جامعۀ انسانی کوتاه و حکومتی بر پایۀ عدل و قسط در جهان بر قرار می سازد و نظام جامعه را اصلاح و ظلم و ستم را از میان بر می دارد.
البته از مجموعۀ آیاتی که در قرآن کریم آمده است چنین استفاده می شود که ظهور چنین مصلحی که حکومت عدل الهی را در جهان تاسیس و خود مجری آن می باشد نیاز به آمادگی و زمان مساعد دارد تا افکار مردم جهان و روح اجتماعی آنان آماده و مهیای پذیرش چنین حکومتی باشد و البته نجات مردم ستمدیده و رنج کشیده از یوغ استعمار و سلطۀ جباران و قدرتمندان چپاولگر نیازمند شرایطی است و تأییدات الهی و امدادهای غیبی هم از دریچۀ همین گونه عوامل و شرایط صورت می گیرد .
قرآن کریم در مورد ظهور و قیام حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) مانند بسیاری از موارد دیگر بدون پرداختن به جزئیات به صورت کلی و اصولی بحث نموده .یعنی از تشکیل حکومت عدل جهانی و پیروزی نهایی صالحان در روی زمین سخن گفته است.
در مقالۀ پیشین به آیه ای در این مورد اشارت رفت و اکنون به آیه ای دیگر می پردازیم.
" و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر انّ الارض یرثها عبادی الصالحون" (105 انبیاء)
یعنی : و ما در زبور که بعد از تورات (آمده) نوشته ایم که عاقبت ، بندگان صالح و شایسته زمین را به ارث خواهند برد .
کلمۀ ذکر به معنای هر چیزی است که موجب یادآوری و تذکر باشد . ولی در این آیه به کتاب حضرت موسی یعنی "تورات" تفسیر شده است به دلیل اینکه در آیه فرموده کتاب زبور بعد از « ذکر » آمده و آن کتاب تورات بوده که قبل از زبور نازل شده و دیگر اینکه در آیه ای از همین سوره تورات را «ذکر» نامیده است :« وذکراً للمتقین » 48
البته در تفسیر دیگری کلمۀ ذکر به قرآن مجید تعبیر شده است زیرا در قرآن عنوان ذکر به خودش اطلاق شده است . چنانچه در سورۀ تکویر آیۀ 27 فرموده : ان هو الا ذکر للعالمین .یعنی قرآن چیزی جز ذکر و یادآوری برای جهانیان نیست.
البته اگر کلمۀ ذکر را به قرآن تعبیر کنیم دراین صورت کلمۀ (من بعد ) که به معنای (پس از) است به معنای (علاوه بر) خواهد بود و معنای آیه چنین می شود : «ما در زبور نیز علاوه بر قرآن نوشته ایم که بندگان صالح وارث زمین خواهند بود .»
زبور در واقع به معنای هر گونه کتاب و نوشته است. و زبور داود یا به تعبیری که در کتب عهد قدیم آمده است مزامیر داود عبارت است از مجموعه ای از مناجات و نیایش ها و اندرزهای داود علیه السلام.
برخی مفسران احتمال داده اند که منظور از زبور تمام کتب انبیاء است .که معنا این می شود :
ما در کتب انبیاء علاوه بر قرآن نوشته ایم .....
هر چند به نظر می رسد که زبور در این آیه همان کتاب مزامیر داود باشد چرا که قرآن در سورۀ دیگری آن را به این نام اسم برده و فرموده : «واتینا داود زبورا . اسری 55 » به خصوص اینکه در مزامیر موجود ، عباراتی وجود دارد که عینا مطابق با آیۀ مورد بحث است و ذکر هم به معنای تورات می باشد و با توجه به اینکه زبور بعد از نزول تورات بوده تعبیر (من بعد) نیز حقیقی است و بدین ترتیب معنای آیه چنین است :
ما در زبور بعد از تورات چنین نوشته ایم که این زمین را بندگان صالح من به ارث خواهند برد.
کلمۀ ارث به معنای چیزی است که بدون معامله و دادوستد به کسی انتقال یابد .
سؤالی که ممکن است مطرح شود این است که چرا قرآن در میان کتب آسمانی به زبور و تورات اشاره فرموده ؟
در جواب گوییم : این تعبیر ممکن است به این دلیل باشد که داود یکی از بزرگترین پیامبرانی بوده که تشکیل حکومت حق وعدل داد و بنی اسرائیل نیز مصداق روشن قوم مستضعفینی بودند که بر ضد مستکبران قیام کردند و دستگاه آنان را بر چیدند و وارث حکومت و سرزمین آنان شدند .
بندگان صالح و شایستۀ خدا چه کسانی هستند ؟
در آیۀ مورد بحث خداوند کلمۀ عباد (بندگان) را به خود نسبت داده و فرموده بندگان من (عبادی) . که از این نسبت می توان به منزلت و ایمان و توحید آنان پی برد . و از وصف «صالحون» که برای آنان بیان فرموده معنی همۀ شایستگی ها به ذهن می آید . شایستگی از نظر قدرت و نیرو و از نظر نظم و انظباط و تدبیر و از نظر درک مسائل اجتماعی و... .
هنگامی که بندگان مؤمن خدا این شایستگی ها را در خود فراهم سازند ، خداوند هم آنان را کمک خواهد نمود تا به وسیلۀ ایشان مستکبران زمین محو و نابود گردند . اینان کسانی هستند که با جهاد با نفس خود را به وجود مقدس امام زمان(ع) نزدیک نموده و به مقام یاران مهدی عجل الله فرجه الشریف نایل گردیده اند . به همین دلیل امام باقر علیه السلام میفرماید :
قاال ابوجعفر علیه السلام هم اصحاب المهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) فی اخرالزمان .
حضرت امام باقر علیه السلام فرمود (منظور از صالحان در این آیه) اصحاب و یاران حضرت مهدی علیه السلام در آخرالزمان هستند. مجمع البیان ج7 ص66