بسم الله الرحمن الرحیم
... و اما آیه ای دیگر در مورد ولایت عام
«ومن اظلم ممن افتری علی الله کذبا اولئک یعرضون علی ربّهم و یقول الاشهاد هؤلاء الذین کذّبوا علی ربّهم الا لعنة الله علی الظالمین.18
الذین یصدّون عن سبیل الله و یبغونها عوجا و هم بالاخرة هم کافرون.19
اولئک لم یکونوا معجزین فی الارض و ما کان لهم من دون الله من اولیاء یضاعف لهم العذاب ما کانوا یستطیعون السمع و ما کانوا یبصرون.»۲۰ سوره هود
معنی: چه کسی ستمکارتر از آن کس است که به خدا دروغ می بندد؟ اینان (در قیامت) بر پروردگارشان عرضه می شوند. و گواهان (اعمال) گویند:اینان کسانی هستند که بر پروردگارشان دروغ بستند. آگاه باشید لعنت خدا بر ستمکاران باد.18
آن کسانی که مردم را از راه خدا باز می دارند و سعی می کنند که راه حق را کج کنند (وخلق را به باطل کشند) وبه آخرت کافرند.19
اینان در زمین به ستوه آورنده و عاجز کنندهٔ (خدا) نیستند (تا بتوانند از قهر خدا فرار کنند) . وجز خدا سرپرست و یاوری ندارند. عدابشان دو چندان شود. اینان (به واسطهٔ گناهان) تاب و توان شنیدن نداشتند و (حقیقت) را نمی دیدند.20
شرح:اولئک (آنان) در عبارت« اولئک لم یکونوا معجزین» اشاره به کسانی است که به خدای تعالی افترا بسته بودند. و منظور این بخش که فرموده: آنان در زمین ، خدا را عاجز نمی کنند این است که این افراد در زندگی مادی و زمینی خود نمی توانند به صرف خارج شدن از بندگی خدا او را به ستوه بیاورند . پس اگر به خدا دروغ می بندند و اگر راه خدا را به روی مردم سد می کنند و اگر آن راه را کج می نمایند، همهٔ این اعمال بدین جهت نیست که قدرت عاریتی آنان بر قدرت الهی برتری یافته که توانسته اند چنین کارهایی بکنند و نیز به این دلیل نیست که آنان از ولایت و قلمرو قدرت خدای تعالی بیرون آمده و در ولایت کس دیگری داخل شده و به قدرت او پناه برده اند. زیرا خود خدای سبحان فرموده:« وما کان لهم من دون الله من اولیاء» یعنی: آنان جز خدای تعالی ولی و سرپرستی ندارند.
خلاصه آنکه: نه قدرتشان بر قدرت خدای عزیز غالب آمده و نه شرکایی که برای خود گرفته و آنها را اولیاء خود نامیده اند در حقیقت ولایتی دارند و مدبر امور آنهایند و نه آن اولیاء خیالی ، آنها را به این کار های ناروا یعنی ظلم و ستم وادار نموده.بلکه ولیّشان و مدبر امورشان خدای تعالی است. و اوست که امر آنان را تدبیر می کند و آنان را به خاطر ظلم و کفرشان دو برابر اعمال زشتشان و سوء نیتشان کیفر می دهد و آنان را از راهی که خودشان متوجه نشوند استدراج می نماید.(یعنی با نعمت بخشی بی وقفه به آنان باعث غفلت بیشتر و دوریشان میگردد.) همچنانکه در آیه ای فرموده است:« فلمّا زاغوا ازاغ الله قلوبهم» ۵ صف . یعنی چون (از حق) روی گردانیدند و منحرف شدند خدا هم دلهایشان را بگردانید. یعنی ابتداءً عدم پذیرش حق از بنده است و نتیجهٔ این تکذیب دوری بیشتر است.
و نیز فرموده:« یضلّ به کثیراً و یهدی به کثیراً و ما یضلّ به الاّ الفاسقین» ۲۶ بقره یعنی: خدا بسیاری را به آن مثل گمراه و بسیاری را به آن هدایت می نماید و جز فاسقان را به آن گمراه نمی کند.
یعنی آنچه موجب گمراهی آنان می شود فسق خودشان است. پس در تمام این موارد سوء انتخاب و اختیار موجب دوری و گمراهی بعدی شده است.
مشرکین و کفار با کفر خود وبا غیر خدا را ولیّ گرفتن از سلطه و قدرت خدای تعالی و ولایت او خارج نگشته اند بلکه عذابشان دو برابر می شود : «یضاعف لهم العذاب » اما این مضاعف شدن عذاب برای چیست؟
یا برای آن است که آنها فاسق شدند و سپس بر این فسق و تباهی لجاجت و اصرار کردند؛
و یا برای آن است که هم خودشان نافرمانی خدا کردند و هم دیگران را به معصیت خدا واداشتند، بدین جهت هم عذاب معصیت خود را دارند و هم عذاب معصیتی که دیگران به تحریک آنان مرتکب شدند.
این آیه به همین معنا اشاره دارد: «لیحملوا اوزارهم کاملة یوم القیامه و من اوزار الذین یضلّونهم بغیر علم...».۲۵ نحل یعنی: سرانجام روز قیامت بار گناهانشان را به طور کامل و بخشی از بار گناهان کسانی را که از روی بی دانشی گمراهشان کردند به دوش می کشند.
چنانچه ملاحظه شد در این آیه هم ولایت به معنای عام آن استعمال شده است. در آنجا که فرمود«وما کان لهم من دون الله من اولیاء» و برای آنان از غیر خدای تعالی هیچ ولیّ و سرپرستی نیست.